Lale (Tulipa), zambakgiller (Liliaceae) familyasından Tulipa cinsini oluşturan güzel çiçekleri ile süs bitkisi olarak yetiştirilen, soğanlı, çok yıllık otsu bitki türüdür. 1500’lü yıllarda Avrupa’ya Anadolu’dan giden lale özellikle Hollanda’da çok yaygındır. Soğanlarının üzerinde zarımsı bir örtü bulunur. Etli ve yeşil 2-8 yaprağı vardır. Çiçekler, saplar ucunda çoğunlukla bir, bazen ikidir. Kırmızı, sarı ve ara tonlarda renklere sahiptir. Yazın kuru ve sıcak, kışın soğuk ve nemli geçen bölgelerde doğal olarak yaşayabilmektedir.
TOPRAK İSTEĞİ
Lale hemen hemen her türlü toprakta rahatlıkla yetiştirilebilir fakat en uygun toprak yapısı, taşsız, kumlu–tınlı, kireçsiz ve ph aralığı 6.5 – 7.0 arasında olandır. Toprak iyi işlenmeli ve üst üste aynı alana dikim yapılmamalıdır.
LALE SOĞANI DİKİM AŞAMASI
İyi işlenmiş, iyi drene edilmiş toprak havalandırılmış ve yabani ot kontrolü sağlanmış olmalıdır. Dikim zamanı soğuk iklime sahip bölgelerde Eylül – Aralık ayları, ılıman iklime sahip bölgelerde ise Ekim – Ocak ayları arasında olmaktadır. Dikim esnasında dikkat edilecek diğer bir husus da, soğanların çaplarının iki katı derinliğe dikilmesidir. Soğan çapı 4 cm ise dikim derinliği 8 cm olmalıdır. Sulama işleminin zor ya da imkânsız olduğu yerlerde dikim derinliği 13 – 15 cm’ye kadar çıkartılabilmektedir. Dikim sıklığı bitki çeşidi ve yaprak gelişimine göre ayarlanmalıdır. Küçük yapraklı çeşitler sık dikilebilmektedir. Bir metre kareye 200 civarında soğan dikilebilir. İri yaprak yapan çeşitlerde ise seyrek dikim yapılmalıdır.
SICAKLIK
Lale yetiştiriciliğinde sıcaklık, çiçeklenme zamanına göre değişebilmektedir. Erken yetiştiricilikte toprak sıcaklığı 16 C’ yi, bitkiler arasındaki havanın sıcaklığı da 18 C’ yi geçmemelidir. Geç dikimlerde ise, ilk 4-5 gün toprak sıcaklığı 9-10 C olmalıdır. Aralık ayı dikimlerinde toprak sıcaklığı 13 C, hava sıcaklığı ise 15 C olmalıdır.
Lalelerin çiçek açması ve sağlıklı yetişebilmesi için soğuklama (vernalizasyon) ihtiyaçları vardır. Lale soğanları serin ve soğuk iklimi sever ve kesinlikle dondan zarar görmezler.
IŞIK
Işık yoğunluğu lalede yaprak formlarını etkilemektedir. Işık yoğunluğunun fazla olması çiçek sapının uzamasını ve soğanın büyümesini artırmaktadır. Bu nedenle ışık bu bitki için faydalı olabilmektedir.
NEM
Lale bitkisinin optimal nem isteği % 70-80 arasıdır. Fazla nem bitkide hastalığa neden olabilmektedir. Bu nedenle nemin arttığı durumda, havalandırma yapılması gerekmektedir.
SULAMA
Lale bitkisi yetiştirilen topraklarda sulama önemlidir. Toprağın nemli kalması sağlanmalıdır. Ancak klorlu su kullanılmamaya dikkat edilmelidir. Klor, bitkinin bodur kalmasına sebep olmaktadır. Laleler, damlama sulama yöntemiyle sulanabilmektedir.
BAŞ KIRMA
Çiçeklenme bittikten sonra bitki saplarında çiçek tohumları oluşmadan önce çiçek tablası kırılmalıdır. Buna baş kırma işlemi de denir. Aksi takdirde bitki tohuma kalkar ve toprak altındaki soğan küçük kalır. Bu da bir sonraki baharda çiçeklerin küçük, bitkinin ise cılız olmasına neden olmaktadır.